شکر پنیر؛ آبنبات سنتی و اصیل بجنورد
شکرپنیر یکی از شیرینی‌های سنتی ایرانی و جزو سوغات بجنورد در استان خراسان شمالی است. این نوع شیرینی بیش از ۱۰۰ سال است که به عنوان یک شیرینی خوشمزه در طعم‌های مختلف یا ساده در کنار چای و دیگر دمنوش‌ها استفاده می‌شود. با توجه به اینکه شکر پنیر از افزودنی‌های سالم‌تری برخوردار است، می‌تواند به یک جایگزین مناسب برای قند تبدیل شود.
آبنبات‌های بجنوردی با طعم خوشمزه و اصیل خودشان، مدت زمانی طولانی است که بر بساط مهمانی‌ها و چایی خانواده‌های بجنوردی راه یافته‌اند و با گسترش آوازه آن‌ها، به شهر‌های دیگر کشور و حتی آن سوی مرز‌ها نیز سفر کرده‌اند.
شکر پنیر چیست؟
شکر پنیر یک نوع آبنبات قندی است که از مخلوط آب، شکر، افزودنی‌های معطر و طعم‌دار تشکیل شده است. برند دست گزار موفق شده با ترکیب لوازم تولید نوین با دستورالعمل‌های سنتی و کارآزموده‌ی تهیه شکر پنیر، بهترین نوع این شیرینی خوشمزه را به همه نقاط کشور ارسال کند.
تاریخچه شکر پنیر
تاریخچه صنعت قند استان خراسان شمالی به‌خصوص شهرستان بجنورد به سال 1313 شمسی باز‌می‌گردد. در آن سال‌ها، شرایط مناسب آب‌وهوایی، این استان را به یک منطقه مناسب برای کشت چغندر تبدیل کرده بود که احداث انواع کارخانه‌های قند‌سازی را ممکن کرد.
علاوه بر کارگاه و کارخانه‌های قند، در بسیاری از شهر‌های خراسان شمالی مثل بجنورد، کارگاه‌های محلی برای تولید آبنبات یا همان شکر پنیر بجنورد دایر شد. این کارگاه‌های بومی که حتی عمری بیشتر از کارخانه‌های قند‌سازی دارند، درواقع کار تبدیل قند به شکرپنیر سنتی را بیش از یک قرن است که بر عهده دارند.
شکر پنیر بجنورد که پیش‌تر به آبنبات قیچی معروف بوده، اغلب با طعم ساده و بدون هیچ افزودنی تولید می‌شد. بعد‌ها با افزودن هل، شکر پنیر هلدار بجنورد بسیار مرسوم شد و از آن به بعد انواع شکر پنیر با طعم‌های دیگر تولید می‌شود. آبنبات بجنوردی که آن را با نام شکر پنیر بجنوردی می‌شناسیم، امروزه، به جهت کیفیت ممتازش، همچنان بسیار پرآوازه است.
طرز تهیه شکر پنیر
برای تهیه شکر پنیر همان طور که اشاره کردیم، نیاز به شکر، آب و افزودنی‌های معطر است. در بیشتر مواقع در کارگاه‌های شیرینی‌پزی، آبنبات با دستگاه‌های مجهز مثل دستگاه شیرینی سفید‌کن، درست می‌شود اما برخی از کارگاه‌ها برای حفظ طعم اصیل این آبنبات، روش سنتی و دستی را برای پخت شکر پنیر انتخاب می‌کنند. شکر پنیر دست گزار بجنورد، مزایای تولید سنتی و مدرن را در خود جای داده است. اما روش تهیه شکر پنیر:
- در ابتدا آب و شکر را با یکدیگر مخلوط می‌کنند و سپس با شعله ملایم این ترکیب را حرارت می‌دهند تا به قوام مناسب (حالت فوق اشباع) برسد.
- مخلوط حاصل از شکر و آب که اکنون به حالت غلیظ رسیده است را روی صفحه آهنی پهن می‌کنند تا کمی خنک شود. در این مرحله ممکن است طعم‌دهنده‌هایی مایع مثل شیره خرما به ترکیب اضافه شود.
- در این مرحله، مواد شکر پنیر را کمی با کاردک زیر و رو می‌کنند تا دمای آن کمتر شود. سپس افزودنی‌هایی مثل پودر هل، گل محمدی، پسته، دارچین، زنجبیل، چای ترش و... به آن اضافه می‌شود. بعد مواد را به بازو‌های دستگاه سفید‌کن می‌بندند تا با کشیدن‌های مکرر هم حجیم شده و هم از رنگ نباتی به رنگ سفید تغییر کند. این پروسه می‌تواند با دست نیز انجام شود.
- سپس خمیر شکر پنیر که اکنون به رنگ سفید تبدیل شده و کاملا حجیم گشته، به درون دستگاه قالب‌گیری ریخته می‌شود تا به ابعاد دلخواه درآید.
- شکر‌پنیر‌ها بعد از قالب خوردن، دوباره روی سینی سرد پهن می‌شود تا آن‌هایی که به هم چسبیده‌اند، جدا شده و همچنین کمی خنک‌تر شوند.
- در نهایت شکر پنیر‌ها را بعد از وزن‌کشی، بسته بندی کرده و روانه باز‌ارهای فروش می‌کنند.
تفاوت شکر پنیر با قند معمولی
- به‌طورکلی، شکرپنیر و قند از نظر مواد اولیه به کار رفته در تهیه‌شان، یکسان هستند، اما از نظر خواص، شکر پنیر نسبت به قند معمولی از مزایایی برخوردار است:
آبنبات بجنوردی در مقایسه با قند معمولی طبع گرم‌تری دارد، چراکه هم از افزودنی‌های طبع گرم در آن استفاده شده و هم حرارت دهی شکر، باعث می‌شود طبع سرد آن به طبع گرم تبدیل شود. - در پروسه تولید شکر پنیر خانگی، ساکارز تبدیل به گلوکز می‌شود. طبیعتاً گلوکز از نظر سالم بودن برتر از ساکارزی است که در قند معمولی وجود دارد.
- شکر پنیر از شکر کاملاً خالص و تصفیه شده تهیه می‌شود. این در حالی است که قند معمولی اغلب از شکر با تصفیه نامناسب و با مقداری ناخالصی، تولید می‌شود که مصرف مکرر آن در ابتدا به انواع بیماری‌ها مثل سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا موثر است.
- با مصرف قند معمولی، کالری بیشتری در مقایسه با شکر پنیر دریافت می‌کنید. شکرپنیر به دلیل حجیم بودن شکر کمتری دارد، در حالی که بافت قند متراکم‌تر است و در نتیجه شکر بیشتری دارد.
- در شکر پنیر از مواد اضافی حاوی انواع ویتامین و املاح معدنی مثل پودر هل، دارچین، زنجیل، گردو، پسته، گل محمدی و... استفاده می‌شود. این موضوع باعث می شود، خواص این محصول در مقایسه با قند خالی به مراتب بیشتر باشد. چه بسا که قند خالی حاوی هیچگونه ویتامین و مواد معدنی مفید برای بدن نیست.
- در تولید قند، معمولاً از مواد شیمیایی جهت خروج سریع آب از مخلوط شکر و آب استفاده می‌شود که می‌تواند جنبه منفی برای سلامتی داشته باشد. این در حالی است که در تهیه شکر پنیر هیچگونه افزودنی شیمیایی استفاده نمی‌شود.
- در پروسه تولید شکر پنیر، ساختار کلی مولکول‌های شکر، به طور کامل بازسازی می‌شوند که این موضوع باعث شده، فرآیند تجزیه و به نوعی هضم شکر در دستگاه‌گوارش راحت باشد. اما در قند ساختار مولکولی قند حفظ می‌شود که در نتیجه تجزیه پیچیده‌تری در بدن خواهد داشت.
انواع شکر پنیر
شکر پنیر از جمله انواع محصولات غذایی است که تنوع بالایی از نظر طعم و مزه دارد. این نوع آبنبات سنتی که زادگاه نخست آن شهر باستانی بجنورد در استان خراسان شمالی است،
در طی زمان و با خلاقیت‌های تولیدکنندگان، با انواع طعم‌های جدید تولید شده است.
از جمله انواع شکر پنیر، می‌توانیم به شکر پنیر هلدار، گل محمدی، دارچینی، پسته‌ای، گردویی، بادامی، نارگیلی، کاکائویی، زنجبیلی، زعفرانی و... اشاره کنیم.
هر کدام از این شکر پنیر‌ها از طعم و عطر منحصر‌بفردی برخوردارند که با توجه به سلیقه و ذائقه هر فرد قابل انتخاب خواهند بود.
نحوه مصرف شکر پنیر
بیشتر ایرانی‌ها عادت دارند، همیشه در کنار چای و دمنوش خود از یک ماده غذایی شیرین استفاده کنند. شکر پنیر از جمله محصولاتی است که می‌تواند جایگزین بسیار مناسبی برای قند باشد.
این محصول با طعم و عطر دلپذیر خود، نوشیدن چای و سایر دمنوش‌ها را لذت‌بخش‌تر می‌کند.
جدا از این، از شکرپنیر با طعم‌های مختلف می‌توانید در مهمانی‌های خانوادگی خود استفاده کنید.
شکرپنیر را هم بچه‌ها دوست دارند، هم بزرگسالان و حتی می‌توان آن را به‌عنوان نقل میل نمود.
ارزش غذایی و ترکیبات شکر پنیر
۱۰۰ گرم شکر پنیر ساده، حدود ۳۶۱ کیلو‌کالری انرژی وجود دارد. دیگر مواد و ترکیبات موجود در ۱۰۰ گرم شکرپنیر شامل این موارد می‌شوند:
- کربوهیدرات: 90 گرم
- فیبر خوراکی: 0.10 گرم
- قند: 64 گرم
- کلسیم: 14 میلی‌گرم
- سدیم: 129 میلی‌گرم
همچنین با در نظر گرفتن انواع افزودنی‌هایی که به این محصول اضافه می‌شود، مثل پودر هل، گردو، گل محمدی، دارچین و ... طبیعتاً ارزش غذایی و ترکیبات معدنی، فیبر خوراکی و انواع ویتامین‌های این محصول افزایش پیدا می‌کند.
خواص شکرپنیر
- از جمله خواص شکر پنیر به دلیل داشتن قند، افزایش انرژی بدن است. با مصرف شکر پنیر، مقدار قند خون در بدن افزایش می‌یابد که باعث ایجاد انرژی مضاعف در بدن می‌شود. افرادی که در حین ورزش کردن و فعالیت فیزیکی دچار ضعف و کاهش انرژی می‌شوند، می‌توانند از شکر پنیر خانگی استفاده کنند.
- این محصول همچنین دارای موادی مثل گلیسین و گلوتامات است که در عملکرد مطلوب مغز و حافظه تاثیر بالایی دارد. در واقع مصرف شکر پنیر برای تقویت سیستم عصبی نیز موثر است.
- شکرپنیر منبع سرشاری از اسید آمینه‌ها است که برای بهبود تمرکز و افزایش انرژی در طول روز مفید است.
مواد منع مصرف شکر پنیر
مصرف شکر پنیر از آنجا که دارای مقادیری از قند است، به افراد دیابتی توصیه نمی‌شود.
همچنین بیشتر شکر‌پنیر‌ها از افزودنی‌های معطر مثل هل، دارچین و زنجبیل و... تشکیل شده‌اند که ممکن است برخی از افراد به این نوع ادویه‌جات معطر حساسیت داشته باشند.
پس قبل از مصرف آبنبات بجنوردی با طعم خاص، از عدم حساسیت خود به آن، اطمینان حاصل کنید. برای کودکان زیر ۵ سال نیز جهت پیشگیری از مشکلات دهان و دندان، توصیه نمی‌شود از شکرپنیر استفاده بشود.
باید یادآور شویم، شکر پنیر با وجود اینکه خواص و طعم مطلوبی دارد اما نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد.
مصرف بیش از حد این محصول، بدون شک مثل دیگر مواد قندی، می‌تواند مضراتی برای سلامتی داشته باشد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، افزایش وزن است.
نکات خرید شکر پنیر
اگر می‌خواهید شکر پنیر باکیفیت تهیه کنید، حتما در زمان خرید این محصول به برخی نکات کلیدی اشاره شده در زیر توجه نمایید.
- سعی کنید شکر پنیر را از یک مرکز فروش معتبر تهیه کنید. اگر می‌خواهید به طور کامل از کیفیت محصول خریداری شده، اطمینان داشته باشید، بدون واسطه و از تولید‌کننده اصلی خرید کنید.
- با بررسی تاریخ تولید و انقضا محصول، مطمئن شوید که محصول خریداری شده، سالم و تازه است.
- قبل از خرید، به طعم و مدل شکرپنیر توجه کنید تا بر حسب ذائقه خود، مناسب‌ترین آن را انتخاب کنید.
نحوه نگهداری شکرپنیر
این نوع شیرینی اگر در معرض هوا قرار گیرد در مدت زمات کوتاهی سفت شده و تازگی خود را از دست می‌دهد.
همچنین این محصول را نباید در معرض نور مستقیم خورشید و محیط گرم و مرطوب قرار داد. بهترین نوع نگهداری از شکرپنیر، قرار دادن آن در ظرف دربسته در یخچال است.
این‌گونه می‌توان برای چند ماه شکرپنیر را تازه نگه داشت.
شکر پنیر دست‌گزار
شرکت دست‌گزار یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان شیرینی شکرپنیر در شهر بجنورد است که محصولات خود را در طعم‌ها و بسته‌بندی‌های مختلفی به دست مشتریان می‌رساند.
فرآیند تولید شکر پنیر دست‌گزار با نظر به حفظ طعم و مزه اصیل این شیرینی و صد البته اصول بهداشتی انجام می‌شود تا در نهایت یک محصول خوشمزه، تازه و باکیفیت به شما خریداران گرامی عرضه شود.
کلام آخر
شکر پنیر یکی از چاشنی‌های شیرین و سنتی شهرستان بجنورد است که بهترین جایگزین برای قند محسوب می‌شود.
پروسه تهیه آبنبات بجنوردی به شکلی است که تمام ناخالصی‌های مضر شکر در اثر حرارت حذف می‌شود.
حتی می‌توان با افزودن طعم‌دهنده‌های اضافی مثل کنجد و زعفران، طعم شکرپنیر را غنی‌تر و خواص آن را بیشتر کرد.
برای تهیه تازه‌ترین و متنوع‌ترین انواع شکرپنیر اصل بجنورد، همین حالا محصول مورد نظر خود را از صفحه برند دست گزار سفارش دهید.